Những “hồ đồng” ở Bắc Kinh kêu cứu

“Hồ đồng” là đặc trưng của Bắc Kinh cổ, được coi là di sản văn hóa, hấp dẫn du khách thập phương, nhất là du khách quốc tế. Đến thăm Bắc Kinh, đã thăm Cố Cung, không thể không len lỏi thăm các ngõ phố cổ “hồ đồng” để hiểu rõ nét văn hóa riêng biệt chỉ Bắc Kinh mới có.

Vậy mà, những “hồ đồng” đang mất dần trước đà phát triển đô thị quy mô lớn với tốc độ nhanh của Bắc Kinh. Các “hồ đồng” và khu nhà cổ đã và đang phải nhường đất cho những khu phố hiện đại, những tòa nhà cao tầng, khu siêu thị. Tại khắp các khu phố cổ, giờ đây xuất hiện nhiều tấm biển chỉ vẽ một chữ “triệt” treo trên vách tường báo hiệu nơi đây sẽ bị triệt phá, giải tỏa. Tốc độ giải tỏa ngày càng tăng trong khi Bắc Kinh khẩn trương triển khai quy hoạch hiện đại hóa đô thị và cơ sở hạ tầng để chào đón Thế Vận hội mùa hè 2008 thu hút hàng triệu khách du lịch.

Theo thống kê chính thức, trong 50 năm qua có hơn một nửa trong tổng số 6.000 “hồ đồng” của Bắc Kinh đã bị phá bỏ. Hiện nay, trung bình mỗi năm có 600 “hồ đồng” bị triệt phá cùng với hàng ngàn ngôi nhà cổ trong ngõ phố. Các chuyên gia kiến trúc ước tính, số 1.000 ngôi nhà cổ còn lại, với tốc độ triệt phá như hiện nay thì 5 năm nữa chúng sẽ bị xóa sạch nếu chính quyền không có biện pháp gìn giữ bảo tồn trước sức ép của chương trình đô thị hóa. Mặc dầu chính quyền thành phố Bắc Kinh đã quy hoạch 25 khu phố giữ nguyên các “hồ đồng” để phục hồi và tôn tạo các khu nhà cổ, nhưng các xe ủi vẫn không buông tha do chính quyền cơ sở ở nhiều nơi làm ngơ hoặc một số cán bộ “có tiêu cực”. Khu Nam Kế Tử sát phía Đông quảng trường Thiên An Môn đã chịu số phận này. Anh Học Bảo Quốc có nhà vừa bị san ủi ở khu vực này, nói: “Tôi muốn mua lại khu đất nhà cũ vì chính phủ nói sẽ xây tại đây khu chung cư hiện đại để bán hoặc cho dân thuê. Một số người láng giềng của tôi tỏ ý tiếc rằng các khu nhà này còn tốt, chỉ cần tu bổ và nâng cấp là đẹp. Vậy mà thành phố đã triệt phá hết để xây mới”.

Các nhà bảo tồn di sản văn hóa mong muốn việc triệt phá, giải tỏa nên có chọn lọc để giữ lại nét đặc trưng của Bắc Kinh cổ xưa. Bà Hoa Tân Dân, Phó Tổng Thư ký Hội Nghiên cứu chiến lược và quản lý đô thị (CSSMR), kêu gọi chính quyền thủ đô Bắc Kinh ngưng ngay kế hoạch triệt phá hàng loạt và cùng bàn bạc với người dân để tìm giải pháp tối ưu vừa cải thiện điều kiện ăn ở của dân vừa giữ được phố cổ. Hội nghiên cứu này đang tổ chức triển lãm ảnh mang tên “Tinh thần Bắc Kinh” trưng bày hơn 200 bức ảnh màu cỡ lớn 112 nhà cổ tiêu biểu cần được giữ lại của các quận Đông Thành, Tây Thành, Sùng Văn và Tuyên Vũ của Bắc Kinh để trưng cầu ý kiến đông đảo quần chúng. Những ngôi nhà này là nơi thu hút nhiều du khách quốc tế. Bà Hoa Tân Dân nói với các nhà báo: “Hy vọng cuộc triển lãm sẽ góp phần ngăn chặn chiến dịch triệt phá phố cổ. Đề nghị các nhà lãnh đạo chính quyền và các công ty kinh doanh nhà đất tôn trọng ý nguyện của nhân dân muốn gìn giữ di sản quý của cha ông”.